Verkiezingsdag in Afghanistan

Kaboel – Alsof ze niet konden wachten om voor het eerst de smaak van democratie te proeven, stonden mensen zaterdag al in de rij voordat de stembureaus van Kaboel opengingen. “Dit is prachtig!”, zegt een oude man terwijl hij zijn stemkaart tevoorschijn haalt. “Weet u wel hoe lang we hier op hebben gewacht?!”

Afghanen voor het eerst naar de stembus.

Hieronder het verslag dat Sacha Kester schreef voor de Volkskrant.

En op zo’n groots moment is het niet belangrijk dat niet iedereen weet hoe dat nu eigenlijk moet – dat stemmen. Eenmaal binnen knippen verkiezingsmedewerkers een gaatje in de stemkaarten, smeren inkt op de duim van iedere kiezer en geven geduldig antwoord op alle vragen. “U ziet hier de foto’s van de kandidaten,” legt medewerkster Lina aan een vrouw in een burka uit. “En voor elke foto staat een leeg hokje. Nu moet u, daar, achter dat gordijntje, een kruis zetten bij de kandidaat van uw keuze.”
Volgens Lina is het enthousiasme van de mensen een duidelijk teken dat de Afghaanse bevolking vooruit wil. “We mogen voor het eerst zelf bepalen wie onze president wordt”, zegt ze stralend. “Dit is heel, heel belangrijk voor Afghanistan.”

Het was voor iedereen een grote opluchting dat geweld praktisch uitbleef. De Taliban en Al Qaeda hadden gezworen het stemproces met bommen en raketten onderuit te halen, maar uiteindelijk vonden er maar een paar kleine incidenten plaats.
“Misschien is het wel gevaarlijk om te stemmen”, knikt Wazhma Khalili. De jonge vrouw, gekleed in een lange zwarte jas en met helderrood gestifte lippen, staat samen met haar moeder voor een stembureau te wachten. “Maar we nemen het risico graag. Als we ons door de Taliban laten intimideren, komen we nooit verder. En kijk! Er is nog niets gebeurd! Dat is voor mij een teken dat hun tijd echt voorbij is.”

Maar wat begon als een historische dag, werd in de loop van de middag overschaduwd door het ‘inkt-issue’. Vijftien tegenstanders van interim-president Hamid Karzai maakten bekend dat ze de verkiezingen niet zouden accepteren omdat de inkt, die elke kiezer na het stemmen op zijn duim gesmeerd krijgt, er gemakkelijk af kon worden gewassen. “Op deze manier kan iemand die meerdere stemkaarten heeft ook meerdere keren stemmen”, schreven de vijftien kandidaten in hun verklaring. “Deze verkiezingen zijn dus niet eerlijk en doorzichtig.”

Niet dat iemand ooit heeft durven beweren dat de verkiezingen perfect zouden zijn. De Verenigde Naties hebben toegegeven dat sommige mensen zich meerdere keren hebben laten registreren – en dus ook over meerdere stemkaarten beschikken. En omdat er geen bevolkingsregisters zijn, en geen betrouwbare vorm van identificatie, is het praktisch onmogelijk om te voorkomen dat iemand die kaarten daadwerkelijk gebruikt om meerdere malen te stemmen.
En daar was die inkt dus voor nodig. Halverwege de middag, als het nieuws van een mogelijke verkiezingsboycot op straat bekend wordt, beginnen steeds meer mensen te klagen. “Kijk!”, zegt de student Gulabudin terwijl hij zijn duim vooruit steekt. “Weg!”
Er is inderdaad geen zweempje inkt op zijn duim te bespeuren. Anderen verzamelen zich om de jongen heen en bekijken daarna hun eigen duimen – waar wel een grote paarse vlek op zit. “Misschien dat sommige potjes niet goed waren?”, vraagt een van hen zich twijfelend af.

Volgens de Verkiezingscommissie, samengesteld uit zowel Afghaanse als internationale medewerkers, was dat inderdaad het probleem. “Er zijn wat technische problemen geweest”, liet Roy Kennedy, vice-voorzitter van het verkiezingspanel weten, “maar verder is de dag veilig en orderlijk verlopen.” De klachten, zo wordt beloofd, zullen worden bestudeerd, maar de verkiezingen moeten doorgaan.
Een dag later krabbelt een aantal kandidaten terug en laat weten dat ze de uitslag zullen accepteren als er een onderzoek wordt ingesteld naar het ‘inkt-issue’. Op die uitslag is het overigens nog lang wachten.
Eerst moeten alle stembussen naar een centraal telcentrum moeten worden gebracht en dat is een behoorlijke opgave in een land dat praktisch geen wegen heeft. Er worden jeeps, vliegtuigen, helikopters, paarden en ezels ingezet om de stembussen te vervoeren en in sommige gevallen kan het meer dan een week duren voor ze hun doel bereiken.
“Dat is toch wel weer symbolisch…”, zegt dr. Abdullah Sherzai, onderminister van Volksgezondheid, met een knipoog. “Deze verkiezingen zijn tenslotte ook het begin van een lange weg die we in ons eigen tempo moeten afleggen. En daar horen de problemen met de inkt bijvoorbeeld ook bij.” De 35-jarige neuroloog vindt dat je alles wat met deze verkiezingen te maken heeft, positief moet bekijken. “Als de democratie in Afghanistan wordt bedreigd door inkt – en niet meer door bommen en raketten – dan maken we al aardige vorderingen.”

Sacha Kester, Volkskrant 11 oktober 2004

Dagboek Archief

Aangedreven door Movable Type 4.38